18. Dünya Organik Kongresi’nin (IFOAM Organic World Congress) ikinci gününde “Kent-Kır İlişkisinde Ekolojik Dönüşümü Yakalamak İçin SİVİL MANİFESTO” okundu.
Sivil Manifestoyu Buğday Derneği’nden Gizem Altın Nance ile Ormanevi Kollektifi’nden Volkan Büyükgüngör okudu
Türkiye’de gıda ve biyolojik çeşitlilik konusunda faaliyet gösteren sivil platform ve örgütlerin bir araya gelip kaleme aldığı Sivil Manifesto, 18.IFOAM Dünya Organik Kongre’sinin yaklaşık bin uluslararası katılımcısına okundu. Manifesto, kongrede bulunan uluslararası katılımcılara, kanun yapıcılara, uygulayıcılara ve halka çağrı niteliği taşıyor. Manifestonun imzacıları, okunan bildirinin takipçisi olacaklarını ifade ettiler.
Ekoloji ile ilişkili sivil toplum kuruluşlarının da da imzacı olarak katıldıkları Sivil Manifesto’yu Buğday Derneği’nden Gizem Altın Nance ile Ormanevi Kollektifinden Volkan BüyükGüngör kongre katılımcıları ile paylaştı.
Sürdürülebilir, sağlıklı ve adil gıda için çalışan örgütler, 18. Dünya Organik Kongresi’nden önce bir araya gelerek, Kongre’de okunmak üzere bir manifesto oluşturdu. Manifesto, gerçek gıdaya ulaşım ve sürdürülebilir bir gelecek için yapılması gerekenlerin bir özeti.
“Kent-Kır İlişkisinde Ekolojik Dönüşümü Yakalamak İçin” temalı Sivil Manifesto, gıda güvenliğinden tarımsal biyolojik çeşitliliğe, üretici ve tüketicilerin bilgilenme ihtiyacından sağlıklı gıdaya erişimine kadar pek çok konuda, üretim ve tüketim yöntem ve ilişkilerinin yeniden tanımlanması gerekliliğinden yola çıkarak hazırlandı.
Manifestoda, gıda güvenliğinin sağlanmasının en önemli adımlarından birinin, üretici ve tüketici arasındaki bağların güçlendirilmesi, yani herkesin “türetici” olmasıyla mümkün olabileceği belirtildi.
Yeşil Gazete olarak bizim de imzacısı olduğumuz, “Kent-Kır İlişkisinde Ekolojik Dönüşümü Yakalamak İçin SİVİL MANİFESTO”nun tam metnini sizlerle paylaşıyoruz.
“Kent-Kır İlişkisinde Ekolojik Dönüşümü Yakalamak İçin SİVİL MANİFESTO
Ekolojik tarım, gerçek gıda, sağlıklı beslenme ve tüketim alışkanlıklarıyla ilgili sivil örgüt, inisiyatif, girişim temsilcileri ve bireyler olarak, gıda güvenliğinden tarımsal biyoçeşitliliğe, üretici ve tüketicilerin bilgilenme ihtiyacından sağlıklı gıdaya erişimine kadar pek çok konuda, üretim ve tüketim yöntem ve ilişkilerinin yeniden tanımlanması gerekliliğinden yola çıkarak, aşağıdaki manifestoyu karar vericilere ve kamuoyuna sunuyoruz.
Tüketim toplumu olmanın getirdiği yaşam tarzını doğa dostu ve adil bir yapıya dönüştürmek isteyen, doğal kaynakların ve yabani türlerin tükenişinden endişe duyan, kültürel değerlere sahip çıkan, küçük üreticiyi destekleyen, gıda zincirinde sorumluluk almak isteyen bireyler olarak, soframıza gelen gıdalar ve üretim süreçleriyle daha yakın bir bağ kurmak istiyoruz.
Bunun, üreticilerle tüketiciler arasındaki bağların güçlendirilmesiyle, yani herkesin türetici* olmasıyla mümkün olabileceğini düşünüyoruz. Küreselleşme ve yerelleşme kavramlarının yarattığı kutuplaşmadan sıyrılmak gerektiği; çözümün, türetici olmaktan geçtiği ve bunun hepimizi özgürleştireceği kanaatindeyiz. Bunun için türeticileri destekleyen mekanizmalar hayata geçirilmelidir.
Önerdiğimiz çözümlere ortak olmaya hazırız…
Ekolojik yaşam bilgisi, okuldan hastaneye toplumun bütün kesimleriyle paylaşılmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. Hem içerik, hem de uygulama konusunda sivil örgütler ile işbirliği yapılmalıdır. Yerelliğe önem veren ve küçük çiftçiyi koruyan modeller çoğaltılmalı, bu modellere erişimin yaygınlaştırılması konusunda karar vericiler, sivil toplumla işbirliği yapmalı ve sivil toplum bu hedefin kolaylaştırıcısı olarak algılanmalıdır.
Üretici ve tüketicinin doğrudan ilişki kurabileceği yapıların oluşturulması konusunda yasal düzenlemelerin yapılması için sivil örgütlerden gelecek öneriler dikkate alınmalıdır. Örneğin, köylü ürünlerinin işlenmesine ilişkin üretim izni benzeri yeni yasal düzenlemelere ihtiyaç olduğu düşünülerek, alternatif çözümlerin üretilmesi ve yasalaştırılması için işbirliği içinde çalışmak gereklidir.
Küçük hacimli üretimlerin ve doğrudan iletişime dayalı, yerel değiş-tokuş süreçlerinin önündeki engellerin kaldırılması, bu tanıma uyan yerel işbirliklerinin büyük ölçekli uygulamaların tabi olduğu mevzuat hükümlerinden muaf tutulması ve/veya konuyla doğrudan ilişkili olan taraflara karar verme süreçlerinde daha fazla inisiyatif tanınması gerekir.
Sağlıklı gıdaya erişebilirliğin, adil ve izlenebilir olması, sağlıklı bir topluluk ve insan ilişkilerinin uyumu için gereklidir. Bu nedenle yerelde üretip tüketmek, karşılıklı güven ilişkisini artıracak, tüketicinin desteği üreticiyi teşvik eder.
Üreticilerarası kooperatif sistemiyle bir ağ kurularak ürünlerin türeticiye ulaştırılması, üretimdeki tüm aşamaların türeticiler tarafından denetlenmesi, bu sistemin desteklenmesi için teşviklerin verilmesi, toplumun bu sistemin yaygınlaşması yönünde bilgilendirilmesi, ekolojik pazarların yaygınlaşması, küçük üreticinin tanıtım yapabilmesi için fırsatlar yaratılması ve türeticilerin gıda toplulukları oluşturulmasının desteklenmesi gereklidir.
Ürün etiketlerinin anlaşılabilir olması için gerekli düzenlemelerin yapılması, ürün analiz sonuçlarına güvenilir bir kaynaktan kolayca ulaşılması sağlanmalıdır. Tanımı tam olarak netleşmemiş ürünlerin üretim süreçleri konusunda da şeffaf ve eksiksiz bir biçimde bilgilendirme yapılmalıdır.
Atalık tohumlar ve yerli hayvan ırklarıyla, bunların üretim biçimlerinin korunması sağlanmalıdır. Bu gen kaynaklarımızın ıslahının doğal yollarla yapılması gerekmektedir. Sürdürülebilir tarım için toprağın kalitesini koruyan organik tarım uygulamalarının ve işbirliği kültürünün desteklenmesi gerekir. Bitkisel ve hayvansal üretimin doğal, sosyal ve kültürel yapıyı bozmayacak ölçeklerde yapılması bir zorunluluk olarak kabul edilmelidir.
Politika yapıcı ve karar vericilerin, politika ve karar süreçlerinde şeffaf ve katılımcı olması gereklidir. Sivil toplumun kararlarda katılımcı kılınması esas olmalıdır.
Yerel kaynakların değerlendirildiği, üreticiyle tüketici arasındaki kopukluğun giderildiği; hem kırsalda, hem de kentlerde kendine yeten yerel, doğa dostu alternatif ekonomilerin acilen geliştirilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılması gereklidir. Tüketimin türetime dönüştürülmesi teşvik edilmelidir.
Dönüşüm sürecinin kalıcı hale gelmesi ve güçlenmesi için kırsalda, üretimde büyük rol oynayan kadınların dönüştürücü etkilerinin, sürece daha fazla katılması sağlanmalı, yerel-kırsal ekonomi içindeki konumu desteklenmeli, güçlendirilmelidir.
Üretimde yöresel farklılıkların göz önüne alınarak yerel ürün çeşitliliği korunup desteklenerek, kırsalda yaşayanların refah düzeyinin yükseltilmesi gerekmektedir. Yerel ürün çeşitliliğinin korunması ve desteklenmesi yoluyla kırsalın refahını tetikleyen Coğrafi İşaretler ile ilgili uygulamaların disipline edilmesi gerekmektedir.
Ekolojik yaşam konularında birbirimizi doğru anlayabilmek ve kavram kargaşasına son vermek için, tanımlama dağarcığı ve kullanışlı bir veritabanı geliştirmemiz gereklidir. Sivil örgütler ve konuyla ilgili uzmanların da katılımıyla geliştirilecek söz konusu kavramların ve yöresel ürün adlandırmalarının, mevzuatlara ve TDK’nın resmi sözlüklerine dahil edilmesi ve tüketiciye ulaştırılması (örneğin satış noktalarında bilgilendirme) yönünde adımlar atılmalıdır.”
*Türetici: Sadece tüketmekle kalmayıp, aynı zamanda üreticiye destek olan ve üretimin tüm süreçlerinden haberdar olarak bu süreçleri denetleyen ve/veya katılan bireyler
Sivil Manifesto’nun İmzacıları:
AGRİDA TARIM VE TURİZM DERNEĞİ
BOĞAZİÇİ MEZUNLARI TÜKETİM KOOPERATİFİ (BÜKOOP)
BUĞDAY EKOLOJİK YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ
ÇANAKKALE EKOLOJİK YAŞAM İNİSİYATİFİ (ÇAYEK)
ÇEKÜL VAKFI
ÇUKUROVA TOHUM TOPRAK
ÇUKUROVA EKOLOJİK YAŞAM İNİSİYATİFİ
DOĞAL YAŞAM DERNEĞİ
EKOLOG
GÜMÜŞDERE YEREL TARIM VE YAŞAM TOPLULUĞU
HALKA SANAT VE KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ
İSTANBUL PERMAKÜLTÜR KOLEKTİFİ
KAZDAĞI DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA DERNEĞİ
KIRSAL TURİZM DERNEĞİ
MARMARİÇ EKOLOJİK YAŞAM DERNEĞİ
NUSRATLI KÖYÜ KÜLTÜR, TURİZM VE DAYANIŞMA DERNEĞİ
ORGANİK KÜLTÜR DERNEĞİ
ORMANEVİ KIRSALDA SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK DERNEĞİ
PERMABLİTZ İSTANBUL
SLOW FOOD BALKON BAHÇELERİ KONVİVİYUMU
SLOW FOOD FİKİR SAHİBİ DAMAKLAR KONVİVİYUMU
SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM KOLEKTİFİ
TARIMSAL KALKINMA DERNEĞİ, AĞRI
TÜRKİYE ÇEVRE PLATFORMU (TÜRÇEP)
YEŞİL DÜŞÜNCE DERNEĞİ
YEŞİL GAZETE
YEŞİLİST
YÖRESEL ÜRÜNLER VE COĞRAFİ İŞARETLER TÜRKİYE ARAŞTIRMA AĞI (YÜCİTA)
YUVA DERNEĞİ