İnsan Hakları İzleme Örgütü Türkiye’deki mültecilerin durumuna dikkat çekti: İşsizlik, okul ve sağlık hizmetlerinin olmaması yoksulluk ve sömürüye yol açıyor.
HRW yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği’nin (AB), Türkiye mülteci nüfusunun hepsine yeterli koruma ve güvenlik sağlayamadığı sürece Suriyeli mültecileri Türkiye'ye geri göndermemesi gerektiğinin altını çizdi.
AB ve Türkiye arasında imzalanan ve Mart 2016’da yürürlüğe giren anlaşma, Yunanistan’daki birçok Suriyeli’nin kendi ülkelerindeki koşullar dolayısıyla yaptıkları sığınma taleplerinin, Türkiye’nin "güvenli üçüncü ülke ‘veya’ ilk iltica ülkesi" olması sebebiyle AB tarafından değerlendirilmeksizin Türkiye’ye geri gönderilmelerine izin veriyor.
Eğitim ve sağlık hizmeti yok
HRW’nin açıklamasında şu ifadeler yer aldı…
“Böylesi bir değerlendirme söz konusu olduğunda ‘güvenli’ terimi, savaştan veya zulümden uzakta ve güvende olmalarından daha kapsamlı bir anlam barındırıyor. Bu bağlamda ‘güvenli’ kavramı, bir mültecinin Mülteci Sözleşmesi’yle uyumlu biçimde çalışma, sağlık hizmetleri ve eğitim koşullarına sahip olmayı da kapsayan haklarının koruma altında olması anlamına geliyor.”
“Ne var ki, Türkiye’de yaşayan Suriyeli mültecilerin yaşamlarını düzenleyen yasa ve politikalar, onlara mülteci olarak sahip oldukları hakların tamamını sağlamıyor ve bu yasa ve politikaların sağladığı güvenceler de henüz tam olarak hayata geçirilebilmiş değil.
“Sonuç olarak, Türkiye’deki birçok Suriyeli hâlâ eğitim ve sağlık hizmeti alamıyor ve kanuna uygun koşullarda çalışamıyor.
AB'ye çağrı
“Ayrıca, geçici koruma kaydının yapılmasında altı aya varabilen gecikmeler, bazı mülteciler için temel hizmetleri alamamak ve bir kampta yaşamaya zorlanma veya sınır dışı edilme korkusuyla yaşamak anlamına geliyor.”
HRW daha önce de AB’ye Türkiye’nin, ilgili politikalarının ve pratikteki koşulların sığınmacıların geri gönderilmesi için hukuken “güvenli” sayılamayacağını kabul etmesi yolunda çağrıda bulunmuştu.
HRW’nin raporundan…
HRW Mart-Nisan 2016’da Türkiye’de yaşayan 67 Suriyeli yetişkin ve çocukla görüşmeler yaptı.
Örgüt bu görüşmelerin yanısıra hükümet-dışı kuruluşlardan ve halka açık raporlardan edinilen bilgilerin “birçok mültecinin geçici koruma sistemine kayıt olabilmek için aylarca beklediğini ve bu yüzden çocuklarını okula kaydettiremediklerini ve sağlık hizmeti alamadıklarını” gösterdiğini ifade etti.
Kamplarda ve dışarıda...
HRW’nin verdiği bilgilere göre, Türkiye 2011’den bu yana, bazıları artık ülkeyi terk etmiş olsa da, 2.7 milyondan fazla Suriyeli mülteciyi kayıt altına aldı.
Türkiyeli yetkililere göre yaklaşık 300 bin kişi sınırın yakınında bulunan 26 devlet kampında yaşıyor; Suriyelilerin geriye kalan yaklaşık yüzde 90’ı da il ve ilçelerde ikamet ediyor.
Çocuk işçiliği
HRW’nin dikkat çektiği noktalardan bazıları şöyle…
*Türkiye, Ocak 2016’da geçici korumadan faydalanan Suriyelilere çalışma izni başvurusunda bulunma hakkı tanıyan yeni bir yönetmelik daha yayınladıysa da bu hakkı, belli ikamet kriterlerine ve kendilerine sponsorluk edecek bir işveren bulmaları şartlarına bağladı.
*HRW bu tür zorlukların Türkiye’deki Suriyeli mülteci aileler için nasıl yoksulluk ve çocuk işçiliği riski yarattığını belgelemişti.
*Sonuçları nisan ayında yayımlanan BM Dünya Gıda Örgütü’nün Türkiye’nin güneydoğusunda 1,562 Suriyeli hanede yapılan bir değerlendirme, görüşülenlerin yüzde 93’ünün ulusal açlık sınırının altında yaşadığını ortaya koydu.
*Türkiye’deki Suriyeli çocukların çoğunluğu okula gidememeye devam ediyor. HRW Kasım 2015’te yayınladığı raporunda, Suriyeli mültecilerin Türkiye’de okula gidememe sebeplerini belgelemişti. Hükümet bu açıkları gidermek için övgüye değer adımlar attı ve bu yılın sonuna kadar 450 bin Suriyeli çocuğu okula kaydetmeyi taahhüt etti. Ne var ki, Milli Eğitim Bakanı kısa süre önce “Türkiye’de yaşayan okul çağındaki 756 bin Suriyeli mülteciden sadece 325 bininin okula gittiğini” belirtti. Bazılarının ülkeyi terk etmiş olma ihtimali bulunsa da, şu anda Türkiye’de 5-17 yaş arasında kayıtlı yaklaşık 940 bin Suriyeli çocuk bulunduğu düşünüldüğünde, okul çağındaki çocukların sayısı daha da yüksek olabilir.
Kaynak: Bianet
İlgili Dosyalar:
- hrw logo [JPEG] [114.02K]