“Okumuşluk ele geçmez.” Türkiye’deki Dom ve Abdal Çocukların Eğitim Durumu: Gaziantep ve Şanlıurfa Örnekleri

Kırkayak Kültür, Türkiyeli/Suriyeli Dom ve Abdal çocukların eğitime erişim durumlarını tartıştığı saha çalışması sonuçlarını Heinrich Böll Stiftung Derneği’nin desteğiyle “Okumuşluk ele geçmez.” Türkiye’deki Dom ve Abdal Çocukların Eğitim Durumu: Gaziantep ve Şanlıurfa Örnekleri başlığıyla yayınladı. 

Raporda, çocukların okul ile kurdukları ilişki, hem çocukların kendi bakışlarıyla hem de ailelerin ve okulun bakış açılarıyla ortaya koyuldu. Kırkayak Kültür, çalışma raporu ile literatüre, Dom ve Abdal çocukların eğitime erişimde karşılaştıkları sorunların neler olduğuna dair mevcut durumu ortaya koymaya çalışarak katkı sunmayı amaçlıyor.

Dom ve Abdal çocukların okul ile kurdukları ilişkiyi, okula kayıt ve okula devamsızlık durumlarını hem çocukların kendi bakışlarıyla hem de ailelerin ve okulun bakış açılarıyla ortaya koymayı hedefleyen saha çalışmasında ortaya çıkan sonuçları ise şöyle; 

• "Öncelikle okulun, eğitim görmenin ve okula gitmenin anlamının ne olduğunun okullar (dahil oldukları ve temsil ettikleri mevzuatlar kapsamında) ve aile/çocuklar nezdinde farklılaştığının öne çıktığını gördük. Örneğin aileler için okulu ‘iyi okumuş olmak’ ilkokulu bitirmiş olup ortaokula başlayıp, okulu bırakmış olmak anlamına denk gelebiliyorken, okuldaki bir yöneticiye göre bu bir başarısızlık olarak karşılık buluyordu."
• "Ya da aileler için ‘okula gitmek’ geçimlerini sağlamak için çıktıkları yollarda araba kullanmak için ehliyet ihtiyaçları için gerekli iken, uluslararası mevzuatlarda çocukların çocuk işçiliğinden korunmaları için gerekli görülmekte. Bir başka örnekte okuldaki yöneticilere göre okullar ‘ayaklarının dibinde’ iken aileler çocukları okullara yollamıyorlarken, Dom ve Abdal ailelerin kamuda yaşadıkları ayrımcılıkla kendi yaşam alanları dışına çıktığı an uzak olan bir okul tahayyülü ortaya çıkıyordu."
• "Suriyeli Dom ve Abdallar içinse eğitime olan mesafeye savaş olan bir ülkeden geçici koruma statüsü ile yaşamak ve her an Suriye’ye gönderilebilme korkusu boyutu da ekleniyordu. Kimi ailelerin kayıtsız bir şekilde Türkiye’ye gelmiş olmaları okula kayıt olmayı olanaksız kılarken, her an yer değiştirebilme ihtimali de sabit bir okul düzenine dahil olmayı olanaksızlaştırıyordu."